MIN BIBLIOTEKAR: Frøken
I mars i år opplevde kollega Vidar Kvalshaug mye oppmerksomhet da han fortalte om hvor mye bibliotekaren Paula Bae hadde betydd for hans barndom. Deichmans litteraturblogg har derfor kontaktet flere litteraturkjære personer for å be dem fortelle om sin «bibliotekar»: en litteraturformidler som, med eller uten bibliotekarutdannelse, har gjort inntrykk. Vi håper du liker serien Min bibliotekar!
Leseglede vekkes ofte i skolealder. Lederen i Norsk bibliotekforening glemmer aldri sin skoles «bibliotekar»: frøken.
Mariann Schjeide er leder i Norsk bibliotekforening. Hun har vært leder ved Ålesund bibliotek i elleve år og er en svært aktiv debattant i bibliotekverdenen, både på og utenfor sosiale medier. Da vi spurte Schjeide om et bidrag til «Min bibliotekar»-serien, ba hun om lov til å fortelle om hennes barndoms lærer. En lærer har jo, i likhet med bibliotekarer, ofte stor betydning for leselysten blant barn. Så det sa vi ja til. Her får du Schjeides fortelling:
Høgdepunktet
«Det var den vanlege matpakken, ei skive med brunost, ei med fårepølse. Slik sett ikkje noko spennande. Vi åt maten vår i klasserommet før vi gjekk ut i langfriminuttet. Frøken sat oppå kateteret medan vi åt, dinglande med beina. Ho var høggravid. Dette var i 1977 og ho hadde raudruta bukser og ein grøn kittel i cordfløyel. Ho fortalte at ho var medlem av bokklubben, og over fleire dagar gjenfortalte ho for oss i klassen det ho hadde lese dagen før. Slik gjekk matpausene våre, for meg var dei ein fest. Eit høgdepunkt på dagen. Vi fniste då ho leande forklarte korleis sausen blei svidd under lesinga, korleis ho hadde med seg boka på do, korleis mannen hennar var irritert over å ikkje få kontakt med henne, for ho berre las og las. Eg hugsa orda hennar som ei behageleg summing, den fine dialekta frå Aukra når ho fortsatte på historia om den unge Sigrid frå Bjarkøy, søster til Tore Hund.
«Ho fortalte at ho var medlem av bokklubben, og over fleire dagar gjenfortalte ho for oss i klassen det ho hadde lese dagen før.»
Dei siste linene
Frøken las frå Vera Henriksen si bok ”Sølvhammeren”. Det skulle bli den første vaksenboka eg las 12 år gammal, sidan las eg oppfølgaren ”Jærtegn” og ”Helgenkongen”. Dei vekte interessa mi for all den historiske litteraturen eg skulle kome til å lese seinare. Frøken las ikkje for oss, ho gjenfortalte. Ho formidla. Ho fekk ein 12 år gammal jentunge til å sjå for seg Sigrid som holdt rundt Torshammaran som han rundt halsen når ho trengte styrke og mot, ein hammar som seinare blei bytta ut med ein kross i denne brytningstida i Noreg. Eg fulgte Sigrid gjennom livet, frå ei pur ung jente, litt eldre enn meg sjølv på den tida, til ei aldrande kvinne som levde sine siste dagar på Orknøyane. Fortsatt hugsar eg dei aller siste linene i den siste boka, fortsatt hugsar eg kor eg gret når eg las dei høgt, ja, alle gongane eg las dei høgt. ”Men hva mer var der, måtte hun tenke, enn jorden, lengselen og håpet; håpet om Guds nåde”.
Halvopen munn
Eg veit ikkje om boka hadde appellert like sterkt til meg om frøken hadde lese direkte frå boka, kanskje ville eg ha synes at språket blei for vanskeleg? Men formidlinga, den bergtok meg. Frøken fortalte med ei slik innleving, med tårer i auge, med glede og latter, med hendene som anten gestikulerte eller låg roleg i fanget alt ettersom. Og eg følte så sterkt at ho snakka berre til meg som sat der mest med brødskiva i handa og halvopen munn. Eg måtte på biblioteket! Eg måtte lese bøkene sjølv! Eg ville sjå det same som frøken hadde sett, for frøken hadde vist meg vegen, ho hadde lykta til nye verder i handa si og no fekk eg gå i lag med henne.
«Frøken hadde vist meg vegen, ho hadde lykta til nye verder i handa si»
Ei retning
Nokre av oss er så heldige at vi traff den læraren eller bibliotekaren på eit viktig stadium i livet som viste oss ein ekstra dimensjon. Som skapte ei retning for oss, ofte utan at korkje vi eller dei var klar over det. Vi ser det som oftast i etterkant. Fortsatt tenker eg på frøken med stor takksemd og glede, fortsatt kan eg sjå korleis ho kastar på den lyse luggen og ser på oss med inntrengande auge som om ho ville dra oss med seg innover i noko vi umiddelbart ikkje såg. Fortsatt hugsar eg forteljargleda og formidlingsevnen. Eg tenkte at fekk eg ei dotter eingong så skulle ho heite Sigrid. Det er fortsatt eit av dei vakraste namna eg veit for då tenker eg på Sigrid frå Bjarkøy. Men det blei ikkje slik, eg fekk inga Sigrid. Ho som skulle heite Sigrid fekk namnet Ragnhild i staden. Det same namnet som frøken.»
2 kommentarer til “MIN BIBLIOTEKAR: Frøken”
Det er stengt for kommentarer.
RSS - innlegg
Hei!
Jeg er ikke sikker på om jeg fikk ordnet abonnement på dette nettstedet.
«(Bruke enter-knappen for å trykke «Abonner».)» er en setningen som ikke gir noen mening.
Vennlig hilsen
NA
Enig. Takk for at du sier fra. «Det skal stå «Bruk enter-knappen for å trykke «Abonner». Men jeg skal endre det til «Skriv inn din epostadresse og trykk «enter».